Lawiny w Tatrach to zjawisko, które stanowi poważne zagrożenie dla turystów. Potężne masy śniegu, przemieszczające się z dużą prędkością, są niezwykle niebezpieczne. Nic dziwnego – śnieg pędzący z góry może porusza się z predkością nawet 360 km/h. Jeden metr sześcienny puchu śniegowego waży do 200 kg, śniegu mokrego od 700 do 800 kg, a lodu nawet około 900 kg. Lawina może zabrać też ze sobą kamienie, głazy czy drzewa.
Przyczyny powstawania lawin są złożone i mogą obejmować warunki pogodowe, takie jak intensywne opady śniegu, silny wiatr oraz zmiany temperatury. Dodatkowo niestabilność warstw śniegu może być spowodowana przez działanie czynników zewnętrznych, takich jak obciążenie śniegu przez ludzi czy zwierzęta.
Mamy 5 stopni zagrożenia lawinowego. TOPR na swojej stronie opisuje je w następujący sposób:
1. stopień NISKI – Pokrywa śnieżna jest na ogół dobrze związana i stabilna. Wyzwolenie lawiny jest na ogół możliwe jedynie przy dużym obciążeniu dodatkowym (np.pojedynczy piechur, dwóch lub więcej narciarzy lub snowboardzistów poruszających się bez zachowania prawidłowych odstępów, ratrak, materiały wybuchowe) w nielicznych miejscach na bardzo stromych lub ekstremalnych stokach (teren szczególnie niekorzystny z uwagi na nachylenie stoku, większe niż około 40° lub szczególnie niekorzystny ze względu na ukształtowanie, bliskość grani lub właściwości podłoża, np. zmniejszona przyczepność). Możliwe jest samoistne schodzenie małych (przemieszczający się śnieg zazwyczaj zatrzymuje się przed końcem stoku, powoduje minimalne niebezpieczeństwo zasypania człowieka, większe jest niebezpieczeństwo upadku) i średnich lawin (lawina zatrzymuje się zwykle na końcu stoku, może zasypać, zranić lub zabić człowieka).
2. stopień UMIARKOWANY – Pokrywa śnieżna jest na ogół związana dobrze, ale na niektórych stromych stokach (teren o nachyleniu większym niż około 30°) jest związana umiarkowanie. Wyzwolenie lawiny jest możliwe przeważnie przy dużym obciążeniu dodatkowym (pojedynczy piechur, dwóch lub więcej narciarzy lub snowboardzistów poruszających się bez zachowania prawidłowych odstępów, ratrak, materiały wybuchowe), szczególnie na stromych stokach (teren o nachyleniu większym niż około 30°) wskazanych w komunikacie lawinowym. Samoistne zejście bardzo dużych lawin (lawina osiąga zazwyczaj teren płaski, o nachyleniu znacznie poniżej 30°, na dystansach większych niż 50 m, może osiągnąć dno doliny) jest mało prawdopodobne. Częściowo niekorzystne warunki dla turystyki górskiej. Poruszanie się wymaga umiejętności oceny lokalnego zagrożenia lawinowego, odpowiedniego wyboru trasy oraz zachowania elementarnych środków bezpieczeństwa na wszystkich stromych stokach (powyżej 30°), a szczególnie na wskazanych w komunikacie lawinowym, jako niekorzystnych pod względem wystawy lub wysokości.
3. stopień ZNACZNY – Pokrywa śnieżna na wielu stromych stokach (powyżej 30°) jest związana umiarkowanie bądź słabo. Wyzwolenie lawiny jest możliwe nawet przy małym obciążeniu dodatkowym (samotny narciarz lub snowboardzista jadący płynnie, bez upadków, piechur poruszający się w rakietach śnieżnych, grupa zachowująca prawidłowe odstępy pomiędzy uczestnikami, czyli co najmniej 10 m), w szczególności na stromych stokach (powyżej 30°), wskazanych w komunikacie lawinowym. W pewnych sytuacjach duże (lawina osiąga zazwyczaj teren płaski, o nachyleniu znacznie poniżej 30°, na dystansach mniejszych niż 50 m, może zasypać i zniszczyć samochód osobowy, uszkodzić ciężarówkę, zniszczyć mały budynek, połamać pojedyncze drzewa), a w nielicznych przypadkach także bardzo duże lawiny (lawina osiąga zazwyczaj teren płaski, o nachyleniu znacznie poniżej 30°, na dystansach większych niż 50 m, może osiągnąć dno doliny, może zasypać i zniszczyć wagon kolejowy, dużą ciężarówkę, kilka budynków lub fragment lasu) mogą schodzić samoistnie. Warunki do uprawiania turystki w znacznej mierze niekorzystne. Poruszanie się w takich warunkachh wymaga bardzo dużego doświadczenia i umiejętności oraz posiadania bardzo dużej zdolności do oceny lokalnego zagrożenia lawinowego. Należy unikać stromych stoków (powyżej 30°), szczególnie wskazanych w komunikacie lawinowym, jako niekorzystnych pod względem wystawy lub wysokości. Konieczne jest zachowanie elementarnych środków bezpieczeństwa.
4. stopień WYSOKI – Pokrywa śnieżna na większości stromych stoków (powyżej 30°) jest słabo związana. Wyzwolenie lawiny jest prawdopodobne nawet przy małym obciążeniu dodatkowym (samotny narciarz lub snowboardzista jadący płynnie, bez upadków, piechur poruszający się w rakietach śnieżnych, grupa zachowująca prawidłowe odstępy pomiędzy uczestnikami, co najmniej 10 m) na wielu stromych stokach (powyżej 30°). W niektórych przypadkach należy spodziewać się licznych samoistnych dużych (lawina osiąga zazwyczaj teren płaski, o nachyleniu znacznie poniżej 30°, na dystansach mniejszych niż 50 m, może zasypać i zniszczyć samochód osobowy, uszkodzić ciężarówkę, zniszczyć mały budynek, połamać pojedyncze drzewa), a często bardzo dużych lawin (lawina osiąga zazwyczaj teren płaski, o nachyleniu znacznie poniżej 30°, na dystansach większych niż 50 m, może osiągnąć dno doliny, może zasypać i zniszczyć wagon kolejowy, dużą ciężarówkę, kilka budynków lub fragment lasu). Warunki do uprawiania turystyki zdecydowanie niekorzystne. Zaleca się zaniechanie wszelkich wyjść w teren wysokogórski. Należy pozostawać w granicach umiarkowanie stromych stoków (teren o nachyleniu mniejszym niż około 30°) oraz brać pod uwagę zasięg lawin z wyżej położonych stoków.
5. stopień BARDZO WYSOKI – Pokrywa śnieżna jest słabo związana i dalece niestabilna. Należy spodziewać się schodzenia licznych samoistnych bardzo dużych (lawina osiąga zazwyczaj teren płaski, o nachyleniu znacznie poniżej 30°, na dystansach większych niż 50 m, może osiągnąć dno doliny, może zasypać i zniszczyć wagon kolejowy, dużą ciężarówkę, kilka budynków lub fragment lasu) i często ekstremalnie dużych lawin (lawina osiąga dno doliny i może dokonać znaczących zmian w krajobrazie, możliwe katastrofalne zniszczenia) nawet na umiarkowanie stromych stokach (o nachyleniu mniejszym niż około 30°). Warunki do uprawiania turystyki skrajnie niekorzystne (sytuacja katastrofalna). Zaleca się zaniechanie wszelkich wyjść w góry i pozostanie w obszarach nieobjętych zasięgiem zagrożenia lawinowego.
Aktualny stopień zagrożenia lawinowego możecie sprawdzić na stronie TOPR.