Śmiało możemy powiedzieć, że dynia jest polskim jesiennym must have. Jest niskokaloryczna i wszechstronna. Może być jedzona na surowo, można ją gotować, piec, smażyć. Można robić z niej placki, ciasta i soki. Dynia jest doskonała także na zupę, kotlety, racuchy, pierogi, a nawet na... sernik.
Pestki dyni urozmaicają nasze sałatki i pieczywo. Bez oleju z tych pestek nie wyobrażamy sobie sałatek.
Granicą wykorzystania dyni jest tylko nasza wyobraźnia.
Dynia dla zdrowia
Dynia jest bogata w beta-karoten, potas, kwas foliowy, niacynę, wapń, magnez, selen, cynk oraz witaminy antyoksydacyjne: A, C i E. Jest przy tym niskokaloryczna (100g = od 26 do 45 kalorii, w zależności od odmiany), więc można się nią objadać dosłownie bezkarnie. Najmniej kaloryczna są dynie zwyczajna i makaronowa, a najbardziej kaloryczna w rankingu mięsista i zbita dynia piżmowa. Dzięki temu dobrze sprawdza się w diecie odchudzającej (to kolejny powód do pokochania dyni). Jest cennym źródłem białka (1,3 g/100 g) oraz błonnika pokarmowego (2,8 g/100 g). To właśnie dzięki temu pozostawia uczucie sytości na dłużej.
Działanie prozdrowotne dyni jest od lat przedmiotem naukowych badań. Udowodniono, że wpływa ona korzystnie na obniżenie za wysokiego ciśnienia tętniczego krwi i wykazuje działanie kardioprotekcyjne, a także obniża stężenie cholesterolu.
Dynia działa też przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Badania wykazały, że ekstrakt z dyni może działać hamująco na bakterie typu: Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Bacillus sphaericus, Cryptococcus meningitis, Escherichia coli oraz na grzyby: Candida Albicans czy Aspergillus Niger. Poprawia też funkcjonowanie układu odpornościowego, dzięki zawartości witamin A, C oraz E.
Pestki dyni zawierają cenny cynk i lecytynę.
Indeks glikemiczny
Niestety – z powodu wysokiego indeksu glikemicznego osoby chorujące na cukrzycę muszą uważnie komponować dyniowe posiłki. Indeks glikemiczny ugotowanej dyni wynosi 64-71. Ma ona jednak niski ładunek glikemiczny (GL 3) co oznacza, że osoby chore na cukrzycę nie muszą rezygnować z jej spożywania. Ale muszą starannie kontrolować wielkość porcji tego warzywa w codziennej diecie. Należy pamiętać, że cukrzykom odradza się dyniowe zupy i mocno ugotowane kawałki tego warzywa. Wynika to z faktu, że im bardziej przetworzony jest produkt, tym wyższy jego finalny indeks glikemiczny. Najlepsze będą kawałki dyni ugotowane al dente na parze lub upieczone z dodatkiem oliwy.
Odmiany
Polskę podbiły już dynie hokkaido, piżmowa, muscat czy makaronowa. Ale odmian dyni jest znacznie więcej i każda z nich ma wiele zalet i zastosowań.
Dynia olbrzymia (Cucurbita maxima) – duże owoce o klasycznie pomarańczowej skórce i miąższu. Wsród odmian tej dyni są m.in. Buttercup, Hubbard (w tym Hokkaido i odmiany o sinoniebieskiej skórce), a także zielona z wierzchu kabocha.
Dynia zwyczajna (Cucurbita pepo) – ma grubą, twardą jasno-pomarańczową lub lekko zielonkawą skórę i jasnopomarańczowy miąższ. Dynia zwyczajna szybko się gotuje, więc doskonale sprawdza się jako dodatek do mięs i warzywnych dań. Odmiany dyni zwyczajnej to kabaczek, cukinia i patison.
Dynia hokkaido – to japońska odmiana dyni olbrzymiej. Jej miąższ ma lekko orzechowy posmak. Jest stosunkowo niewielka, waży 1-2 kg i ma kształt przypominający gruszkę. Idealna do pieczenia, a jej skórki przed obróbka cieplną nie trzeba obierać. Pod wpływem temperatury staje się bowiem miękka i słodka.
Dynia piżmowa, butternut (Cucurbita moschata) – przypomina dużą gruszkę, ma zbity, twardy miąższ i nieduże gniazdo nasienne z małą ilością pestek. Skórka dyni piżmowej jest beżowa, a miąższ soczyście żółtopomarańczowy. Dynia piżmowa świetnie sprawadza się jako podstawa kremowej zupy dyniowej.
Dynia makaronowa Cucurbita pepo var. giraumontia – wyjątkowa, podłużna odmiana dyni zwyczajnej. Jej skórka ma słonecznie żółtą barwę, a kształt dyni jest walcowaty. W środku kryje intensywnie pomarańczowy miąższ w formie nitek, przypominających makaron spaghetti. I właśnie w formie spaghetti jest najczęściej serwowana.
Dynia muscat, Muscat de Provence, inaczej francuska, prowansalska lub muszkatołowa – odmiana dyni piżmowej o dużych owocach, przypominających kształtem spłaszczony dysk, podzielony na wyraźne segmenty. Skóra jest od intensywnie pomarańczowej aż po ciemnozieloną, a miąższ przybiera barwę intensywnie pomarańczową. Miąższ jest twardy i zbity, a smak ma marchewkowy aromat.
Prawdziwa królowa
To już oficjalne – tytuł jesieniary roku otrzymuje... dynia!
